طرح توجیهی پرورش مرغ بومی گوشتی و تخمگذار 99 (pdf.doc)

افزایش جمعیت در کشورهای در حال توسعه، شرایطی فراهم ساخته که بسیاری از افراد دچار فقر غذایی هستند و تأمین سبد غذایی خانوارها به خصوص منابع پروتیئنی با مشکلات زیادی از جمله گوشت‌های وارداتی نامرغوب، قیمت بالای گوشت و همچنین آلوده بودن گوشت به آنتی بیوتیک‌ها و غیره مواجه شده‌اند.
در چنین شرایطی خانوارها ترجیح می‌دهند منابع پروتیئنی خود را از طریق پرورش مرغ محلی تأمین کنند تا در کنار تأمین گوشت و تخم‌مرغ برای خانواده خود، بتوانند با فروش این فرآورده‌ها هزینه نگهداری مرغ را سرشکن کنند.
در این مقاله تلاش شده است تا طرح توجیهی پرورش مرغ بومی به زبان بسیار ساده بیان شود تا افراد علاقمند به این شاخه تولیدی بتوانند با اطلاعات و دانش کافی نیازهای پروتیئنی خود و شهروندان خود را تأمین کنند.

آنچه می خوانید

پرورش مرغ بومی در ایران قدمت بسیار طولانی دارد

پرورش مرغ بومی در ایران مربوط به سال 1332 می‌باشد که در آن زمان مردمان روستایی سعی می‌کردند با نگهداری از مرغ‌های بومی، نیاز خانواده خود را تأمین کنند. در این سال برخی از افرادی که تجارب زیادی در این زمینه کسب کرده بودند، حدود 60 هزار جوجه یکروزه از کشور آمریکا وارد کردند و بدین ترتیب تولید و پرورش جوجه یکروزه و مرغ گوشتی به صورت صنعتی آغاز شد.

[box type=”info” fontsize=”17″ radius=”8″]افزایش تولید گوشت مرغ سبب شد تا دولت آن زمان حمایت‌های گسترده‌ای در قالب تسهیلات یارانه‌ای و فروش داروها و مکمل‌های غذایی به قیمت بسیار کم انجام دهد تا این صنعت نوپا تبدیل به بزرگترین شاخه تولیدی گوشت در کشور شود. [/box]

از اسیدآمینه‌های تخم مرغ تا پروتیئن گوشت مرغ

تخم‌ مرغ یک منبع غذایی طبیعی با پروتیئن بالا است که دارای 9 اسیدآمینه ضروری برای بدن، ویتامین‌های A، B، D و E و همچنین مواد معدنی و اسیدهای چرب غیر اشباع می‌باشد. به دلیل دارا بودن ویتامین گروه B برای افراد کم خون و به خصوص نوزادان بسیار ضروری است. همچنین ویتامین D باعث جذب بهتر کلسیم در بدن شده و برای سالمندان یا افراد دارای پوکی استخوان توصیه می‌شود. ویتامین A در تخم مرغ این محصول را به حفاظ امنیتی برای بدن تبدیل می‌کند و سیستم ایمنی را در افراد دارای بیماری نقص ایمنی تقویت می‌کند.

در حال حاضر تقاضا برای گوشت سفید در مقایسه با گوشت قرمز دامی بیشتر شده است که ممکن دلایل مختلفی از جمله سالم بودن گوشت مرغ و یا گران بودن قیمت گوشت دامی باشد. گوشت مرغ به دلیل دارا بودن ارزش تغذیه‌ای بالا مانند درصد پروتیئن بالا، میزان چربی کم، طبخ آسان و امثال آن، نسبت به فرآورده‌های دامی دیگر تقاضای بیشتری در بازار دارد.

معایب پرورش مرغ بومی

مهم‌ترین مسئله نگران کننده در مورد گوشت مرغی، استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک‌ها می‌باشد که باعث بروز واکنش های آلرژیک، تب، اسهال، گرفتگی ماهیچه‌های شکمی، اثرات مخرب بر سیستم گوارشی و غیره می‌شود. بنابراین یکی از اصول اساسی در طرح توجیهی پرورش مرغ بومی این است که مصرف این دارو بایستی به حداقل برسد تا بقایای آن در گوشت مرغ و غذاهای دیگر آسیبی به سلامت انسان نداشته باشد.

با وضعیت اقتصادی کنونی، چرا مرغ پرورش دهیم؟

شخصی که اقدام به پرورش مرغ بومی کرده و قصد فروش مرغ زنده دارد، طبق طرح توجیهی حاضر از فروش هر مرغ می‌تواند 40-50 هزار تومان سود کند. اگر ماهانه بتواند 50 مرغ در بازار بفروشد، درآمدی بالغ بر 2 میلیون تومان خواهد داشت.

از طرف دیگر، فرد تولید کننده ممکن است توجه زیادی به بازار فروش تخم مرغ داشته باشد. در این صورت با پرورش 100 عدد مرغ مولد (تخم گذار)، می‌تواند روزانه 40-50 عدد تخم مرغ و حتی بیشتر داشته باشد و اگر هر کدام را با قیمت 1000 تومان بفروشد، می‌تواند 40-50 هزار تومان درآمد روزانه داشته باشد.

در طرح توجیهی پرورش مرغ بومی موارد و منابع درآمدی مطرح شده است.

هر خانواده‌ای می‌تواند با پرورش مرغ بومی نیازهای پروتئینی خود را از لحاظ گوشت و تخم مرغ ارگانیک تأمین کند. همچنین با فروش فضولات مرغ به عنوان کود طبیعی باغچه کسب درآمد داشته باشد.

سیستم پرورش مرغ بومی از دیدگاه کارشناسان

1- سیستم گرمایشی (هیتر) و سیستم سرمایشی (کولر یا کول پد)

به طور کلی، جوجه‌ها بعد از تولید نیاز به دمای 38 درجه سانتی گراد دارند و در غیر این صورت دچار شوک دمایی شده و سیستم دفاعی آنها تحت تأثیر قرار می‌گیرد. از این رو، توصیه می‌شود قبل از ورود جوجه‌ها دما 32-33 درجه سانتی گراد و در هفته چهارم و پنجم بین 20-22 درجه سانتی گراد تنظیم شود.

اگر انتقال جوجه‌ها در فصول گرم سال باشد یا محل پرورش مرغ محدود به فضای سوله یا کانتینر باشد، پرورش دهندگان می‌توانند با استفاده از کولر دمای سالن را به میزان دمای تعیین شده کاهش دهند.

2- دستگاه رطوبت ساز

همان طور که می‌دانید، جوجه‌ها در دوران جنینی نیاز به 70-80 درصد رطوبت دارند و اگر رطوبت سالن کمتر باشد، ممکن است باعث دهیدراسیون و گرمازدگی جوجه‌ها و در نهایت تلفات زیاد گردد.

3- دستگاه تهویه

عدم وجود تهویه مناسب برای جوجه‌های گوشتی به شدت خطرناک است زیرا باعث افزایش سطح رطوبت سالن شده و گاز آمونیاک حاصل از فضولات به شدت افزایش می‌یابد. افزایش گاز آمونیاک باعث اختلال در دستگاه تنفسی و گوارشی جوجه ها شده و باعث بیماری، تأخیر در رشد و عدم تغذیه مناسب می‌گردد.

4- قفس مرغ تخم‌گذار یا لانه‌های تخم‌گذاری

قفس تخم گذاری می‌تواند یک سبد میوه پلاستیکی با قیمت 650-900 تومان، سبد چوبی آماده یا کارتن باشد که در داخل آن پوشال قرار می‌دهند تا برای مرغ‌ها احساس راحتی داشته باشد.

5- سیستم روشنایی

سیستم روشنایی برای تخم گذاری مرغ‌ها بسیار اهمیت دارد زیرا نور از طریق چشمان حیوان، می‌تواند اعصاب مربوطه را تحریک کرده و هورمون‌های مخصوصی را در اندام جنسی حیوان ترشح کند. این هورمون‌ها باعث بلوغ جنسی و تولید تخم مرغ می‌شوند. به دلیل نبود نور در زمستان، افراد تصور می‌کردند که مرغ‌ها در زمستان تخم نگذاشته و استراحت می‌کنند!

دقت داشته باشید که زمان نوردهی یا روشنایی برای جوجه‌های 3 تا 20 روزه، 8 ساعت روشنایی و برای مرغ‌های تخم گذار، 10 ساعت روشنایی می‌باشد. اگر مدت زمان روشنایی بیش از حد باشد، پوسته تخم مرغ‌ها نازک، تخم مرغ‌ها کمردار و مرگ و میر مرغ‌ها افزایش می‌یابد زیرا مرغ‌ها فرصت استراحت نداشته و ضعیف می‌شوند.

6- سنسور کنترل برای کنترل گاز آمونیاک و دی اکسید کربن

از آنجایی که فضولات مرغ‌ها، آمونیاک زیادی دارند، بنابراین بایستی میزان آمونیاک مرتب بررسی شود تا در صورت افزایش این گاز، فضولات از سالن جمع‌آوری شود. همچنین بررسی دی اکسید کربن برای ایجاد تهویه ضروری می‌باشد.

7- ظروف و مخازن دانخوری و آبخوری

دلیل استفاده از ظروف دانخوری و آبخوری این است که توزیع دانه و آب به صورت پراکنده انجام شود تا مرغ‌ها برای دریافت آنها تجمع نداشته باشند و دچار آسیب‌های فیزیکی نشوند. این ظروف بسته به اندازه سالن و شرایط مالی ممکن است به صورت آویزان یا لوله‌های ناودانی از جنس فلزی یا پلاستیکی باشند.

8- ضدعفونی و رعایت اصول بهداشتی

ضدعفونی سالن پرورش مرغ بومی شاید هزینه زیادی نیاز نداشته باشد ولی دقت بالایی لازم دارد. توصیه می‌شود 24 تا 48 ساعت قبل از ورود مرغ یا جوجه، محل پرورش را ضدعفونی کنید تا تلفات ناشی از بیماری‌های باکتریایی و قارچی و غیره به حداقل برسد.

جمع‌بندی

با مطالعه مقاله حاضر به یکی از مهمترین موضوعات یعنی تجهیزات پرورش مرغ در طرح توجیهی پرورش مرغ بومی پرداخته شد که تعیین و برآورد میزان هزینه های خرید آنها در سودآوری نقش بسزایی دارد. همچنین با بررسی تجهیزات و لوازم مورد نیاز برای پرورش مرغ مشخص شد که اصلی‌ترین پارامتر مربوط به ضدعفونی سالن، سیستم تنظیم دمایی، دستگاه تهویه و سیستم روشنایی می‌باشد، به طوری که در نبود هر کدام از این تجهیزات ممکن است خسارات جبران ناپذیری رخ دهد.

هدف اشخاص از پرورش مرغ بومی ممکن است فروش مرغ زنده، تخم مرغ، گوشت سفید و حتی فضولات و پَر مرغ باشد.

ما در طرح توجیهی پرورش مرغ بومی کلیه هزینه ها و درآمدهای پرورش مرغ بومی را تحلیل کرده و میزان سودآوری حاصل از این کسب و کار را مشخص کرده ایم.